Fietsreis Magazine
Glasnost en 30 jaar Tijdschrift De Wereldfietser
Tekst: Theo Jorna
Glasnost (openheid) en perestrojka (hervormingen): Gorbatsjov lanceerde die begrippen in 1985 om de gestagneerde Sovjet-Unie weer op gang te krijgen. Het onbedoelde gevolg was de val van de Berlijnse Muur in 1989 en uiteindelijk in 1991 het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Nieuwe landen waren opeens toegankelijk voor fietsers.
Een groepje fietsers doorkruiste enkele van de voormalige Sovjetrepublieken in Centraal-Azië, die nu toegankelijk waren: Oezbekistan, Tadzjikistan en Kirgizië. De reis leidde tot het initiatief voor een platform, waar verwegfietsers elkaar konden ontmoeten. Het was in een tijd dat internet nog niet bestond.
Ook ik werd aangetrokken door de nieuwe mogelijkheden. Ik wilde via Oekraïne, Georgië en Armenië de Zwarte Zee rond naar Turkije. Mijn route liep via Abchazië, waar net een burgeroorlog uitbrak, toen ik onderweg was. Een westerse fietsers was daar een ideaal doelwit voor kidnapping. Daarom vloog ik vanaf de Krim naar Istanboel en nam daar de boot langs de Turkse noordkust naar Trabzon.
Op de boot ontmoette ik Jenny. Hoe leuk was het om ervaringen uit te wisselen en hoe ingewikkeld was dat thuis. Onderweg herken je elkaar direct als collega fietsers, thuis ben je niet herkenbaar als fietsreiziger. We spraken over ontmoetingsplaatsen voor fietsreizigers, over het beginnen van een camping met een bibliotheek erbij voor fietsreisboeken. En we betreurden dat er helemaal geen tijdschrift bestond voor fietsreizigers. Soms stond er een artikel in een of ander blad, maar dat was incidenteel. Ik sprak uit, dat ik best wel een echt tijdschrift voor fietsreizigers wilde beginnen.
Twee jaar later, ik was net terug van een jaar Zuid-Amerika, belde Bert Sitters op. Hij had van ene Jenny gehoord dat ik plannen had. Bert was met Cok Oostveen en Guido Schöpping bezig om een vereniging voor fietsreizigers op te zetten, of ik me wilde aansluiten. Een vereniging, contributie; dat betekende geld en lezers, de basis voor een tijdschrift.
Ik kwam er al snel achter dat ik had onderschat hoeveel werk het maken van een tijdschrift is – en nog meer als je vanaf niets daarmee gaat beginnen. Een tijdschrift is meer dan wat verhaaltjes bij elkaar zetten, foto’s erin plakken en kopiëren. Evenzo is verzenden meer dan een wikkel erom met adres en een postzegel. En dan moest ook nog financieel alles kloppen, want lezers die in januari betalen, willen in oktober ook nog nummer 4 ontvangen. Om dat allemaal mogelijk te maken, werd al bij de start het tijdschrift gescheiden van de vereniging.
Ruim een jaar na de start werd in Vlaanderen De Vakantiefietser vzw opgericht, die ook graag het tijdschrift als verenigingsblad wilde gebruiken. De Wereldfietser had inmiddels enkele honderden leden. Via winkelverkoop en losse abonnementen van met name bibliotheken werden ook nog tijdschriften afgezet.
Als de oplage stijgt, daalt de stukprijs, Geleidelijk kwam er budget vrij voor vergoedingen voor enkele redactieleden. Continuïteit is niet haalbaar zonder betaalde krachten, maar het kost veel energie iedereen daar steeds van te doordringen. Zonder continuïteit kan een vereniging niet overleven. Het tijdschrift was vanaf het begin de kurk waarop de vereniging dreef.
De planning, uitvoering, boekhouding en begroting van een tijdschrift zijn goed te behappen als ze eenmaal goed zijn georganiseerd. De mensen zijn echter een ander verhaal. In dertig jaar tijd zijn er zeven hoofdredacteuren geweest, acht eindredacteuren, vijf vormgevers en tientallen vrijwillige redactieleden. Allemaal markante mensen met een eigen inbreng en eigen ideeën. Sommigen waren binnen enkele weken vertrokken, anderen zijn vele jaren gebleven.
Soms knalde het. De grootste opgave is al die jaren geweest om te zorgen dat de redactie de ruimte heeft om in een goede en vriendschappelijke sfeer haar werk te kunnen doen. Terugkijkend op die dertig jaren geloof ik dat dit aardig is gelukt.
November 2023 kreeg ik een briefje van het Wereldfietserbestuur, waarin onze overeenkomst per direct werd opgezegd met inachtneming van de opzegtermijn van een jaar. Dat kwam voor mij geheel onverwacht. Maar na 30 jaar pal te hebben gestaan voor het belang en behoud van het tijdschrift was ik niet gemotiveerd dat weer te doen. De samenwerking stopt met ingang van 15 november 2024.
Nummer 4 van 2024 is het laatste nummer onder mijn verantwoordelijkheid geweest. Ik laat een mooi tijdschrift achter. Hoe het verder zal gaan, weet ik niet. Ik wil bij deze alle lezers bedanken voor hun betrokkenheid en de vele positieve reacties die ik in die dertig jaren heb zien passeren. De gedachte om weer een mooi tijdschrift te maken is nog niet uit mijn hoofd verdwenen. Maar vooralsnog wacht ik even af wat er met Tijdschrift De Wereldfietser gaat gebeuren.
De naar het tijdschrift vernoemde Facebook Groep heet nu De Fietsreiziger.
Voor meer informatie, mail ons via: